Nog steeds kijk ik af en toe naar de foto's van zijn uitvaart.
Telkens weer bieden ze mij troost.
"Elroy, je hebt nog zo’n 5 jaar te leven.”
Zei de arts tegen mijn partner, de vader van onze 2 jongens.
Verdomd, die arts kreeg nog gelijk ook. In de 5 jaar die volgden, zag ik Elroy steeds zieker en zieker worden. Het huishouden en het opvoeden van onze jongens werd een taak die ik geleidelijk aan alleen moest dragen. Onze relatie veranderde enorm. Ik voelde mij meer en meer zijn verpleegster, in plaats van zijn vrouw.
Zijn overlijden voelde heel dubbel. Aan de ene kant was het enorm klote (zacht uitgedrukt) dat hij er niet meer was. Aan de andere kant gaf het ook rust, want hij was eindelijk uit zijn lijden verlost.
Die rust was voelbaar en zichtbaar.
Alle infusen en zuurstofslangen werden weggehaald. Eindelijk zag ik Elroy weer zoals hij was. De nadruk lag niet meer op het ziek zijn.
Ik voelde dat ik van binnen gevuld werd met een kalmte. Ik pakte mijn camera en maakte foto’s van hem. Ook zijn uitvaart heb ik laten vastleggen.
Dit voelde eerst heel vreemd, want foto’s maak je bij leuke gebeurtenissen.
Een uitvaart is alles behalve leuk.
Achteraf gezien ben ik blij dat ik deze keuze gemaakt heb. De periode rondom zijn dood en uitvaart ging volledig aan me voorbij. Ik wist ’s avonds niet meer welke vragen de uitvaartbegeleider die ochtend had gesteld. Alsof mijn brein geen nieuwe informatie meer kon opslaan.
De foto's van zijn uitvaart zijn niet confronterend, maar helpen mij bij mijn rouwverwerking.
Toen ik de foto’s van zijn uitvaart bekeek, zag ik pas hoeveel ik niet had onthouden. Op de foto's zag ik hoeveel er getroost werd. Hoe mooi zijn uitvaart was. Hoe niet alleen ik, maar ook onze jongens en onze vrienden afscheid hebben genomen. Dat terugzien geeft mij zo'n liefdevol gevoel. Het geeft mij (en onze 2 jongens) enorm veel troost en helpt bij het rouwproces.
Elroy is in 2018 overleden. Nog steeds kijk ik af en toe naar de foto's, soms met de jongens, soms alleen. Vooral rond belangrijke data, zoals zijn verjaardag, de verjaardag van onze kinderen of met kerst. Het zijn de momenten waarop ik hem meer mis dan de andere dagen. Iedere keer weer geeft het zien van de foto’s mij troost.
Dit is typisch Daphne.
(zeg maar Daf)
- Ik weet wat het is om iemand te verliezen en hoe waardevol de foto’s zijn van de uitvaart. Hierdoor ken ik beide kanten : het fotograferen en de rouw.
- Ik ben nieuwsgierig aangelegd en vind (bijna) niets gek. Door deze eigenschap schrik ik niet snel van situaties. Zo heb ik een prachtige fotoreportage kunnen maken, terwijl een moeder haar chemokuur kreeg.
- Mijn kennis komt niet uit een boekje, maar uit het leven. Kennis over rouw, maar ook over fotografie. Fotograferen heb ik geleerd door het te gaan doen. Hierdoor doe ik het soms net even anders. Ik vind tegenlicht geen probleem en heb liever de felle zon dan een bewolkte lucht.
- Ik zie de schoonheid in alles. Zelfs de dood en een uitvaart hebben schoonheid. Want laten we eerlijk zijn. Een uitvaart organiseer je vanuit liefde. Die liefde zie ik (zoals een streling over een hand of een troostende omhelzing) en leg ik vast.
- Ik heb een schurfthekel aan geposeerde foto’s, waardoor ik mezelf heb aangeleerd het “spontane moment” te pakken. Vaak wordt het een “lucky shot” genoemd. Voor mij is dat juist de foto die ik wil maken.
Nu heb je de kans nog om foto's te laten maken.
Straks kan dat nooit weer.
Pas toen ik de foto's zag, besefte ik mij dat het een kwestie is van nu of nooit.
Je hebt NU de kans om foto’s te laten maken. Die kans krijg je nooit meer.
Enkele maanden na Elroy’s dood, kreeg ik pas door hoe erg ik in die tijd geleefd werd en hoe weinig ik van die periode nog wist.
Als je mij echt zou kennen zou je weten dat……
- Ik sinds 2018 alleen nog maar een Netflix abonnement heb. Ik kijk geen nieuws of realityshows en de reclameblokken mis ik al helemaal niet. Een goede documentaire, serie of film kan ik op Netflix vinden. Vaak luister ik tv. Op mijn kont zitten en naar een beeldscherm kijken voor langere periode vind ik niks aan.
- Ik mijn leven geweldig vind en er intens van kan genieten. Voor mij zit het genieten in de kleine dingen. Zoals samen met mijn jongens een spelletje spelen, of ‘s ochtends vroeg opstaan om de zonsopgang te bewonderen. Mijn leven zit vol rijkdom en dan heb ik het niet over mijn bankrekening.
- Ik houd van veel soorten muziek, maar Britney Spears is mijn guilty pleasure. Als pubermeisje waren mijn muren behangen met haar posters en kocht ik al haar cd's. Nog steeds heb ik op Spotify een playlist met al haar nummers. Deze zet ik maar al te graag aan tijdens het koken of sporten.
- Mijn camera een verlengstuk is van mijn lichaam. Ik heb duizenden foto's op mijn harde schijven staan. Mijn camera bescherm ik beter dan mijn lichaam. Ik heb de littekens om het te bewijzen. Mocht ik in de regen fotograferen, ben ik uiteindelijk een verzopen katje met uitgelopen mascara, terwijl mijn camera in zijn regenjas droog blijft.
- Ik van bloemen houd, maar dan wel buiten. In mijn huis staat 1 kamerplant. Mijn lievelingsbloem is de roos. In mijn tuin staan verschillende rozenstruiken en ieder jaar staat mijn tuin weer vol klap- en stokrozen.
- Ik zwarte humor heb. Sowieso houd ik van lachen en een gevatte opmerking is zo gemaakt. Soms met een duister randje. Dit is voor mij een manier om zaken luchtig te maken. Zo ook de dood.
- Zoete inval bij ons thuis heel normaal is. In de weekenden is het niet vreemd dat ik voor 8 personen sta te koken. Het is altijd gezellig en er zijn altijd meerderen die willen meehelpen met de afwas.
- Ik heel graag op blote voeten loop. Zodra het buiten warm genoeg is, schop ik mijn schoenen en sokken uit en loop ik op blote voeten. Niet alleen binnen maar ook buiten. Alleen als ik het glas naar de glasbak breng, trek ik even mijn slippers aan.
Ik gun jou foto's die troost bieden en helpen bij het rouwproces.
Ik weet uit persoonlijke ervaring hoe vreemd het kan voelen om ervoor te kiezen foto's te laten maken van een uitvaart. Ook heb ik zelf mogen ervaren hoe erg je die periode in een roes beleefd. (Ja dat klinkt vreselijk cliché, maar het is echt zo)
Ik snap dat deze keuze tegenstrijdig kan voelen, maar het is onmogelijk om achteraf nog foto’s te laten maken.
Het verlies is al groot genoeg.
Daar wil je niet later nog eens spijt bovenop krijgen.